Geboren: 14 maart 1935, Maastricht
Biografie
Jo van den Booren werd geboren in Maastricht in 1935. Hij studeerde aldaar aan het muzieklyceum trompet bij Hubert Cardous en in Amsterdam bij Marinus Komst. Hij werkte vanaf 1953 als trompettist gedurende 40 jaar in het Brabants Orkest. Als componist volgde hij les bij Antoon Maessen, Louis Toebosch, Ton de Leeuw, Kees van Baaren en Klaus Huber (Basel). Van den Booren was een van de oprichters van de stichting Resonans en het Resonans Koperkwintet voor uitvoeringen van hedendaagse muziek. Hij dirigeerde een aantal van zijn werken in uitvoeringen met het Brabants Orkest. Zijn werken werden tijdens zes achtereenvolgende jaren geselecteerd tijdens de internationale Gaudeamus Muziekweken. Van den Booren schreef komische opera’s, 10 symfonieën, complexe twaalftoons-composities, muziek bij zwijgende films en een groot aantal kamermuziekwerken. In 1986 verwierf hij de Visser Neerlandiaprijs voor zijn hobokwartet Estremi. In 1989 werd hem de Noord-Brabantse Cultuurprijs toegekend voor zijn gehele oeuvre en in 1994 kreeg hij de koninklijke onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Het serialisme speelde in de jaren ‘60-‘70 een belangrijke rol in zijn werken. Dit serialisme is voor hem nu een gepasseerd stadium. ‘De traditie vormt de onmisbare basis voor onverschillig welke muziekvinder, en ook het serialisme maakt nu van de traditie deel uit. En de traditie heeft keer op keer aangetoond dat het telkens opnieuw draait om het jezelf opleggen van beperkingen, beperkingen die op hun beurt deuren openen voor ongekende vergezichten. … Het is met het componeren als met de mystiek: je moet een techniek hebben om de oneindigheid te benaderen. Ontbreekt die techniek, dan verzuip je, ben je verloren.’
De echte omslag in het werk van Van den Booren kwam halverwege de jaren ‘90. Gebruik van kerktoonladders en modi gaat steeds meer een rol spelen. ‘Ik zeg opzettelijk kerktoonladders, want mijn muziek is niet tonaal, berust niet op de klassieke tonale harmonische functies. Mijn samenklanken komen via de beweging van melodische lijnen tot stand, waardoor er dus ook een andere dan de klassiek-harmonische samenhang tussen de diverse akkoorden wordt geschapen. Het zich baseren op de toonladder – waarvan ingrediënten uit twaalftoonsreeksen worden gedestilleerd, maar dat is een ander verhaal – waarin specifieke kerntonen als spil fungeren binnen een zich telkens wijzigend melodisch en harmonisch landschap, dat is waar mijn modaliteit op stoelt.’ De componist is en blijft daarbij zichzelf. ‘Ik ervaar deze heroriëntatie dan ook als alles behalve een concessie in de richting van het publiek. … Al componerende denk je hoegenaamd niet in dat soort termen. Als ik schrijf komt mijn eigen gevoelswereld naar voren. … Dat zie ik als dé uitdaging voor een componist, het creëren van Schoonheid teneinde de mens met zichzelf en zodoende ook met het hogere, om het even hoe men dit ook wenst te formuleren, te verbinden.’ Na zijn pensionering bij het Brabants Orkest verhuisde hij weer terug naar zijn geboorteplaats Maastricht.
Werkenlijst
Een uitgebreide werkenlijst met alle opusnummers tot heden (opus 175) is te vinden op de website van Jo van den Booren www.jovandenbooren.nl.
Literatuur
Maarten Brandt: ‘Het creëren van schoonheid, dat is dé uitdaging voor een componist’. Interview met Jo van den Booren, in: Klank & Weerklank 21/3 (april 1999) p.4-13.
Links